Ο Αθλητισμός αποτελεί μέρος της ζωής και της καθημερινότητας πολλών παιδιών στη σημερινή εποχή. Η ενασχόληση με κάποιο άθλημα μπορεί να ποικίλει, από ένα απλό χόμπι μέχρι τον πρωταθλητισμό.
Σε κάθε περίπτωση η άθληση στην παιδική ηλικία έχει σημαντικά οφέλη στη σωματική υγεία και στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των μικρών αθλητών.
Ο ρόλος των γονέων στον Αθλητισμό αποτελεί κομβικό στοιχείο για την μετέπειτα εξέλιξη και ανάπτυξη των παιδιών. Οι γονείς είναι εκείνοι που μέσα από τη στάση και τη συμπεριφορά τους θα βοηθήσουν το παιδί να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις του πρωταθλητισμού και να διαμορφώσει την αθλητική του συμπεριφορά και ταυτότητα (Côté & Hay, 2002).
Ο βαθμός εμπλοκής των γονέων μπορεί να έχει είτε θετική είτε αρνητική επίδραση στη ψυχοσύνθεση του παιδιού, με αποτέλεσμα το ίδιο το παιδί πολλές φορές να συνδέει την αγωνιστική επιτυχία ή αποτυχία με την προσωπική του αξία ως άτομο.
⇒ Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν τους γονείς σε επιβαρυντικές συμπεριφορές;
- Πολλές φορές παρατηρούμε γονείς να ταυτίζονται με τα παιδιά τους, αποδίδοντάς τους δεξιότητες που οι ίδιοι διαθέτουν, παραβλέποντας το γεγονός ότι τα παιδιά αποτελούν ξεχωριστές οντότητες, με διαφορετικές ανάγκες και επιθυμίες από τους ίδιους.
- Συνδυαστικά με τα παραπάνω, πολλοί γονείς έχοντας μεγάλες προσδοκίες για την αγωνιστική δράση των παιδιών, προβάλλουν σε εκείνα τη δική τους, προσωπική ανάγκη για αναγνώριση και επιτυχία. Όπως είχε πει και ο Carl Jung, η μεγαλύτερη τραγωδία μιας οικογένειας για τα παιδιά είναι η ζωή που οι γονείς δεν έζησαν…
- Τέλος, συχνά οι γονείς δεν έχουν επίγνωση του κατάλληλου τρόπου, με τον οποίο μπορούν να υποστηρίξουν το παιδί τους. Για παράδειγμα, οι οδηγίες και η πληθώρα αναλύσεων για τον αγώνα που το παιδί δεν πήγε «καλά», οι διαπληκτισμοί με άλλους γονείς, οι συγκρίσεις επίδοσης του παιδιού με άλλους συμπαίκτες του μπορεί να επιβαρύνουν ψυχικά το παιδί προκαλώντας του υψηλά επίπεδα άγχους και οδηγώντας σε μειωμένη αυτοπεποίθηση ακόμα και τάση παραίτησης.
⇒ Ποιοι είναι οι τρόποι να σταθούμε ενθαρρυντικά και υποστηρικτικά κοντά στα παιδιά;
- Οι γονείς αποτελούν τον ιδανικό σύμμαχο για έναν αθλητή και έτσι θέλει να τους νιώθει κάθε παιδί. Τα παιδιά που ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό αποκτούν ψυχική ανθεκτικότητα, ωστόσο εξακολουθούν να είναι παιδιά. Ως παιδιά λοιπόν έχουν φόβους, ανασφάλειες και έχουν ανάγκη από αγάπη, φροντίδα και προστασία. Η επίγνωση αυτής της ευάλωτης πλευρά τους δεν τα κάνει λιγότερο αποτελεσματικά ως προς τις επιδόσεις τους. Αντίθετα μπορεί να λειτουργήσει ενισχυτικά.
- Ένα επιπλέον σημαντικό ζήτημα αποτελεί η σχέση των γονιών με τον προπονητή. Η σχέση αυτή πρέπει να είναι μια σχέση συνεργασίας και όχι αμφισβήτησης. Κάθε γονιός έχει δικαίωμα και υποχρέωση να μοιράζεται τις αγωνίες και τους προβληματισμούς του με τον προπονητή, να ενημερώνεται για την εξέλιξη και την πορεία του παιδιού χωρίς όμως διάθεση παρέμβασης και υπόδειξης. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι ο προπονητής αποτελεί επιλογή των ίδιων των γονέων.
- Μέγιστης σημασίας παράγοντα αποτελεί η διαμόρφωση ενός ασφαλούς, υποστηρικτικού και ενθαρρυντικού πλαισίου για τα παιδιά τόσο για τις νίκες όσο και για τις ήττες, πιθανά λάθη και απογοητεύσεις. Η συζήτηση σχετικά με τους αγώνες με τους νεαρούς αθλητές, συνοδευόμενη από θετική ανατροφοδότηση οδηγεί στην ενίσχυση του αισθήματος αυτοβελτίωσης των αθλητών.
- Παράλληλα, η παρότρυνση των παιδιών από την πλευρά των γονέων, να μιλήσουν στον προπονητή τους για οτιδήποτε τους προβληματίζει και να ζητήσουν τη βοήθειά του, ενισχύει το αίσθημα αυτονομίας των παιδιών και κάνει πιο ευδιάκριτο το ρόλο τους ως προς τον αθλητισμό.
Μηνύματα που οδηγούν σε πίεση | Μηνύματα που οδηγούν σε εσωτερική παρακίνηση
- Κερδίσατε ; | Πέρασες καλά ;
- Πόσο χρόνο έπαιξες ; | Πού νιώθεις ότι τα κατάφερες καλύτερα σήμερα ;
- Ο «Χ» έπαιξε καλύτερα από σένα ; | Τι έμαθες μέσα από αυτό σήμερα ;
Ας μην ξεχνάμε ότι η βέλτιστη απόδοση των αθλητών (κυρίως στις νεαρές ηλικίες) σχετίζεται με τα ευχάριστα συναισθήματα που βιώνουν κατά τη διάρκεια της προπόνησης και του αγώνα.
Με απλά λόγια, όσο πιο πολύ διασκεδάζει ένα παιδί που ασχολείται με τον Αθλητισμό τόσο καλύτερα θα αποδώσει. Όταν τα παιδιά αρχίζουν να μην περνάνε καλά στις προπονήσεις, να τις αποφεύγουν βρίσκοντας δικαιολογίες, αυτό αποτελεί μια σημαντική ένδειξη ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά. Όταν ο ενθουσιασμός και η χαρά χάνεται, τότε οι αθλητές εξαντλούνται πνευματικά και η απόδοση τους μειώνεται έντονα.
Είναι μια καλή στιγμή να αναρωτηθείτε και να συζητήσετε μαζί με το παιδί:
- Τι συμβαίνει και δεν διασκεδάζει πια;
- Έχει συμβεί κάτι με τον προπονητή;
- Μήπως αισθάνεται μεγάλη πίεση;
- Μήπως έκανα εγώ κάτι;
Μία απλή και ξεκάθαρη συζήτηση, μπορεί να «ξεκλειδώσει» πλήθος σκέψεων και συναισθημάτων που βιώνει το παιδί σε σχέση με την ενασχόλησή του με τον Αθλητισμό και όχι μόνο…
_____________
Βιβλιογραφία:
· Cote, J. and Hay, J. (2002). Children’s involvement in sport: A developmental perspective. Psychological Foundations of Sport. Edited by J. M. Silva and D. E. Stevens. Boston, MA: Allyn & Bacon.484-502.
· Trost SG, Sallis JF, Pate RR, Freedson PS, Taylor WC, Dowda M. Evaluating a model of parental influence on youth physical activity. Am J Prev Med 2003; 25: 277–82.
